RegułyChaosu

Od ponad dwóch dekad rozwiązuję zagadki ze świata informatyki praktycznej, sfery nazywanej w literaturze “Enterprise Information Systems”, posługując się warsztatem i narzędziami architekta. Wraz ze wzrostem doświadczenia rośnie we mnie przekonanie, że najważniejszą klasą narzędzi architekta są wzorce architektury, wszak po co za każdym razem na nowo wymyślać koło, skoro już wiemy, jak ma wyglądać? Z drugiej strony jednak stosowanie wzorców staje się coraz trudniejsze, wymaga coraz większego wysiłku, napotyka na coraz więcej przeszkód. Coś jest nie tak ze wzorcami? Problemy są tak specyficzne dla każdego przypadku? Myślę, że nie, a prawdziwa zagadka jest w nieco innym miejscu.

W ramach moich poszukiwań sfer stosowania technologii teleinformatycznych „przez chwilę” udzielałem się w środowisku Smart City. Dzieje się tam wiele bardzo, ale to bardzo ciekawych rzeczy. Jest to jednak obszar działań, który przeżywa „najazd” technologii.

Gdyby Straton z Sardes żył współcześnie, nie zaś prawe dwa tysiące lat temu, mógłby zmienić swój epigram. Rzecz o RPA (ang. Robotic Process Automation), najnowszym trzyliterowym skrócie, którym – jak chyba każdym nowym, trzyliterowym skrótem – zachwyca się część branży „informatycznej”, zachwytem napędzanym budżetami marketingowymi uznanych dostawców technologii. Fajna, nośna koncepcja, tylko to wykonanie…

Pracuję ostatnio dla firmy, która nie tyle potrzebuje cyfrowej transformacji, co błaga o nią. Firmy, choć mają osobowość prawną, nie mają jednak prawa głosu w podejmowaniu decyzji o jej losach – robią to ludzie pracujący dla takie firmy. Przyglądałem się nieco mechanizmom gaszenia potrzeb firm.

No dobrze, może trochę przesadziłem z tym odkrywaniem. Ale tylko trochę. Prowadziłem niedawno kilka wystąpień o tematyce nawiązującej do zwinności w architekturze. Poza innymi ciekawymi dyskusjami często wracaliśmy także do zagadnień SOA. Kilka myśli cieszyło się szczególnym powodzeniem.

Imperatyw dopasowania w sferze rozwoju oprogramowania zmaterializował się w postaci zwinnych metod rozwoju oprogramowania. W sferze architektury IT zwinność sięgać musi znacznie dalej – powinna objawiać się niezależnie od procesów rozwoju oprogramowania. Chodzi wszak o to, żeby nie trzeba było uruchamiać zwinnego projektu, żeby w pośredni sposób uzyskać zwinność – powinna być ona wbudowana w reguły konstrukcji rozwiązań tak, aby istnieć niezależnie od procesów rozwoju oprogramowania.

Termin „agile” zrobił zawrotną karierę. Już nie tylko proces wytwórczy oprogramowania jest zwinny – zwinne są także projekty, nawet bez komponentu informatycznego. W praktyce jednak znaczenie tego terminu jest wypaczone, wręcz wykoślawione aż do granic karykatury. Kiedy słyszę „nasz projekt robimy w trybie agile” to już wiem, że w projekcie nie do końca znany jest cel, a jego zakres jest mglisty nawet dla największych optymistów. Chciałbym, aby architekturę nie spotkał ten sam los „zwinności” karykaturalnej.

Podstawą Agile Architecture jest zdolność do użycia rozwiązania lub komponentu na nowe sposoby, nie przewidziane podczas projektowania takiego rozwiązania czy komponentu. Brzmi prawie jak herezja inżynierska – wszak informatyka to nie magiczna różdżka zmieniająca coś bez zmieniania. Jak więc uzyskać zdolność dopasowania rozwiązań informatycznych? Jak sprawić, aby architektura była naprawdę zwinna?